Bireyin Davranışında Sosyal Etkiler
SOSYAL DAVRANIŞ
İnsanı diğer organizmalardan ayıran en önemli fark, sosyal bir varlık olmasıdır. İnsan toplum içinde yaşar, toplumu etkiler ve ondan etkilenir. Davranışlarının büyük bir bölümü sosyal çevresinin etkisiyle şekillenir. İçinde yaşadığı toplumun beklentilerine uygun davranır. İnsanın içinde yaşadığı toplumdan etkilenerek toplumun beklentilerine uygun tepkide bulunmasına sosyal davranış denir.
Bir genç otobüse bindiğinde bulduğu boş koltuğa oturur. Yaşlı biri otobüse bindiğinde ise ona yer verir. Futboldan hoşlanmayan biri tüm arkadaşları futbol maçına gittiği için o da gider. Bir öğrenci, aynı uyarıcılara okulda başka, evinde başka tepkide bulunur.
"Bir gencin otobüste yaşlı birine yer vermesi; hoşlanmadığı halde arkadaşları ile birlikte maça gitmesi", "öğrencinin, aynı uyarıcıya okulda ve evde farklı şekillerde tepkide bulunması" birer "sosyal davranış" örneğidir. Bu davranışlardan her biri, bireyin içinde bulunduğu toplumun etkisi ile gerçekleşmektedir. Toplumun etkisi ile oluşan bu davranışlar, gencin bir yaşlıya yer vermesi gibi olumlu sonuçlara yol açtığı gibi olumsuz sonuçlara da yol açar. Arkadaşları tarafından kabul edilmek için gencin sigara içmesi, sosyal davranışın olumsuz yanıdır.
Birey, içinde bulunduğu grubun etkisinde kalarak gruba benzer davranışlar gösterir. Diğer yandan bireyin kendine has davranışları da toplumu etkiler. Ancak, başka insanlar olmadan da onlarla ilgili, kanılar, algılar, anılar, duygular vb. faktörler de kişinin davranışlarını etkiler.
Psikoloji, insanın davranışlarını inceler. Sosyal bir varlık olan insan, daima diğer insanlarla bir arada yaşamaktadır. Bu nedenle insanın pek çok davranışı, içinde yaşadığı gruplar ya da toplum tarafından belirlenmektedir. Sosyal psikoloji, insanın başka insanlarla bir arada yaşamasından kaynaklanan davranışlarını inceler.
İnsanı diğer organizmalardan ayıran en önemli fark, sosyal bir varlık olmasıdır. İnsan toplum içinde yaşar, toplumu etkiler ve ondan etkilenir. Davranışlarının büyük bir bölümü sosyal çevresinin etkisiyle şekillenir. İçinde yaşadığı toplumun beklentilerine uygun davranır. İnsanın içinde yaşadığı toplumdan etkilenerek toplumun beklentilerine uygun tepkide bulunmasına sosyal davranış denir.
Bir genç otobüse bindiğinde bulduğu boş koltuğa oturur. Yaşlı biri otobüse bindiğinde ise ona yer verir. Futboldan hoşlanmayan biri tüm arkadaşları futbol maçına gittiği için o da gider. Bir öğrenci, aynı uyarıcılara okulda başka, evinde başka tepkide bulunur.
"Bir gencin otobüste yaşlı birine yer vermesi; hoşlanmadığı halde arkadaşları ile birlikte maça gitmesi", "öğrencinin, aynı uyarıcıya okulda ve evde farklı şekillerde tepkide bulunması" birer "sosyal davranış" örneğidir. Bu davranışlardan her biri, bireyin içinde bulunduğu toplumun etkisi ile gerçekleşmektedir. Toplumun etkisi ile oluşan bu davranışlar, gencin bir yaşlıya yer vermesi gibi olumlu sonuçlara yol açtığı gibi olumsuz sonuçlara da yol açar. Arkadaşları tarafından kabul edilmek için gencin sigara içmesi, sosyal davranışın olumsuz yanıdır.
Birey, içinde bulunduğu grubun etkisinde kalarak gruba benzer davranışlar gösterir. Diğer yandan bireyin kendine has davranışları da toplumu etkiler. Ancak, başka insanlar olmadan da onlarla ilgili, kanılar, algılar, anılar, duygular vb. faktörler de kişinin davranışlarını etkiler.
Psikoloji, insanın davranışlarını inceler. Sosyal bir varlık olan insan, daima diğer insanlarla bir arada yaşamaktadır. Bu nedenle insanın pek çok davranışı, içinde yaşadığı gruplar ya da toplum tarafından belirlenmektedir. Sosyal psikoloji, insanın başka insanlarla bir arada yaşamasından kaynaklanan davranışlarını inceler.
SOSYAL PSİKOLOJİ
Organizmanın davranışları çok çeşitli ve karmaşık davranışlardır. Bu davranışları açıklama çabası psikolojide çok sayıda alt dalın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Sosyal psikoloji de bu dallardan biridir. Birçok bilim adamı ele aldıkları konu ve yöntemler açısından, sosyal psikoloji için farklı tanımlamalar yapmışlardır.
Örneğin, sosyal psikoloji;
Lambert'te göre, bireyin davranışlarını sosyal ve kültürel ortam içinde inceleyen alan,
Maslow'a göre, kişinin başka kişilere ilişkin davranışlarını inceleyen alan,
Allport'a göre, bireylerin düşünce, duygu ve davranışlarının başkalarının gerçek ya da var sayılan varlığından etkileniş tarzını anlama ve açıklama çabasıdır,
Baron ve Beyrne'a göre ise, bir bireyin davranış, duygu ve düşüncelerinin diğer kimselerin davranış ya da özelliklerinden nasıl etkilendiğini ya da belirlendiğini inceleyen bilim dalıdır.
Bu tanımamaların hepsinde görülen, bireyin davranışlarının ön plana çıkarılması ve sosyal etkidir. Öyleyse, sosyal psikoloji, bireyin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak toplumdan etkilenerek ve toplumu etkileyerek yaptığı davranışları inceleyen alandır.
Organizmanın davranışları çok çeşitli ve karmaşık davranışlardır. Bu davranışları açıklama çabası psikolojide çok sayıda alt dalın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Sosyal psikoloji de bu dallardan biridir. Birçok bilim adamı ele aldıkları konu ve yöntemler açısından, sosyal psikoloji için farklı tanımlamalar yapmışlardır.
Örneğin, sosyal psikoloji;
Lambert'te göre, bireyin davranışlarını sosyal ve kültürel ortam içinde inceleyen alan,
Maslow'a göre, kişinin başka kişilere ilişkin davranışlarını inceleyen alan,
Allport'a göre, bireylerin düşünce, duygu ve davranışlarının başkalarının gerçek ya da var sayılan varlığından etkileniş tarzını anlama ve açıklama çabasıdır,
Baron ve Beyrne'a göre ise, bir bireyin davranış, duygu ve düşüncelerinin diğer kimselerin davranış ya da özelliklerinden nasıl etkilendiğini ya da belirlendiğini inceleyen bilim dalıdır.
Bu tanımamaların hepsinde görülen, bireyin davranışlarının ön plana çıkarılması ve sosyal etkidir. Öyleyse, sosyal psikoloji, bireyin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak toplumdan etkilenerek ve toplumu etkileyerek yaptığı davranışları inceleyen alandır.
Sosyal psikoloji, sosyal davranışların nasıl oluştuğunu neden-sonuç ilişkisi içinde araştırır. Bunu yaparken;
• Sosyal etki ve uyma davranışı,
• Tutum ve ön yargılar,
• Grup ve liderlik
• Kültür, kişilik ve sosyalleşme,
• İletişim gibi olguları da sosyal davranışla bağlantılı olarak ele alır. Bu olguların birey davranışlarını oluşturmadaki rolleri inceler.
SOSYAL ETKİ, DİĞER KİŞİLER TARAFINDAN DEĞİŞTİRME
Sosyal davranışlarımız toplumdan etkilenerek ortaya çıkar. İşte, bireyin içinde yaşadığı topluma uygun davranmasını sağlayan süreç, sosyal etkidir. Sosyal etki, bireyin diğer birey ya da gruplarla yaptığı etkileşim sonucu ortaya çıkan davranış farklılaşmalarıdır. Günlük hayatta bu tür sosyal etkileri sürekli olarak yaşamaktayız.
Sosyal davranışlarımız toplumdan etkilenerek ortaya çıkar. İşte, bireyin içinde yaşadığı topluma uygun davranmasını sağlayan süreç, sosyal etkidir. Sosyal etki, bireyin diğer birey ya da gruplarla yaptığı etkileşim sonucu ortaya çıkan davranış farklılaşmalarıdır. Günlük hayatta bu tür sosyal etkileri sürekli olarak yaşamaktayız.
Birey, sosyal etki ile davranışlarını değiştirir. Yalnızken yapmayacağı davranışları yapar ya da yaptığı davranışları yapmaktan vazgeçer. Bir akşam ailenizle beraber komşunuza misafirliğe gittiniz. Akşam yemeği hazırlandı ve sofraya davet edildiniz. Hiç hoşunuza gitmeyen yemekler var. Bu durumda evinizde olsaydınız yemeği yemeyecektiniz. Fakat, misafirlikte ya "Tokum" diyerek yemezsiniz ya da ortama uyarak yemeye başlarsınız.
Yolda yürürken kalabalık bir grubun bir yerde toplandığını gördüğünüz zaman ne yaptıklarını merak edip gruba katılırsınız.
Toplum içinde bir insanın bize dikkatlice baktığını fark ettiğimizde hemen kendimize çeki düzen vermeye çalışırız.
Bu üç örnekte de sosyal etki sonucu ortaya çıkan sosyal davranışları görüyoruz. Demek ki bireyler, başka insanlardan etkilenerek davranışta bulunurlar.
Sosyal etki sonucunda bireyde, uyma davranışı meydana gelir. Bu sayede birey, çeşitli yollarla içinde yaşadığı topluma uyum sağlar. Sosyal etkiye neden olan çok çeşitli faktörler vardır.
Yolda yürürken kalabalık bir grubun bir yerde toplandığını gördüğünüz zaman ne yaptıklarını merak edip gruba katılırsınız.
Toplum içinde bir insanın bize dikkatlice baktığını fark ettiğimizde hemen kendimize çeki düzen vermeye çalışırız.
Bu üç örnekte de sosyal etki sonucu ortaya çıkan sosyal davranışları görüyoruz. Demek ki bireyler, başka insanlardan etkilenerek davranışta bulunurlar.
Sosyal etki sonucunda bireyde, uyma davranışı meydana gelir. Bu sayede birey, çeşitli yollarla içinde yaşadığı topluma uyum sağlar. Sosyal etkiye neden olan çok çeşitli faktörler vardır.
Yorumlar
Yorum Gönder